AVE MARIA ( Franz Peter Schubert )

Ave Maria, gratia plena,

Maria, gratia plena,

Maria, gratia plena,

Ave, Ave, Dominus,

Dominus tecum.

Benedicta tu in mulieribus, et benedictus,

Et benedictus fructus ventris

Ventris tui, Jesus.

Ave Maria!

Tạm dịch nghĩa tiếng Việt:

Kính chào Mẹ Maria

Đầy ơn phúc,

Mẹ Maria đầy ơn phúc,

Mẹ Maria đầy ơn phúc,

Kính chào chúa tể của các chúa tể

Chúa đem may mắn cho Người trong số các phụ nữ

Và may mắn là thành quả trong bụng (dạ con) của Người

Đó là Chúa Giêsu đã sinh ra từ dạ con của Người.

Kính chào, Mẹ Maria

"Ave Maria" hay  "Ellens dritter Gesang" (Ellens Gesang III, D 839, Op 52 no 6, 1825), với phần lời dựa trên trích đoạn "The lady of the lake" của Sir Walter Scott, là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Franz Schubert. "Ellens dritter Gesang" có nghĩa là "Bài ca thứ ba của nàng Ellens". Tuy rằng có rất nhiều tranh cãi và hiểu lầm về nguồn gốc của tác phẩm, nhưng thực sự đây là một tác phẩm cực kì xuất sắc của Franz Schubert, một trong những tác phẩm đưa ông lên vị trí một trong những nhà soạn nhạc hàng đầu thế giới.

Franz Peter Schubert

Vào những năm 1825, Schubert có một chuyến đi về vùng quê cùng Vogl, một người bạn của mình. Cũng trong thời gian này, Schubert đã làm quen với thơ của một nhà thơ người Scotland là Walter Scott thông qua những bản dịch tiếng Đức (của Adam Storck). Schubert nghĩ rằng nếu ông soạn nhạc cho những bài thơ này thì ông có thể sẽ được biết đến nhiều hơn ở những cộng đồng ngoài nước Áo. Trong số những tác phẩm ông sáng tác khoảng thời gian đó có "Ave Maria". Mặc dù là một tác phẩm được biểu diễn khắp nơi trên thế giới nhưng phần lời ca ngày nay của "Ave Maria" không phải là bản dịch mà nhà soạn nhạc đã dùng lúc ban đầu.

Thiên anh hùng ca "The Lady of the Lake" của Walter Scott được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1810. Tác phẩm có 3 phần chính: Cuộc thi tài của ba người đàn ông là Roderick Dhu, James Fitz-James và Malcolm Graeme để giành tình yêu của người đẹp Ellen Douglas; Mối hận thù và sự hòa giải giữa Vua James V của Scotland và James Douglas; Cuộc chiến tranh giữa vùng đồng bằng Scotland (do James V lãnh đạo) và vùng cao nguyên Scotland (do Roderick Dhu xứ Clan Alpine lãnh đạo). Câu chuyện tập trung sâu vào khoảng thời gian thế kỉ 19 và đã ảnh hưởng khá nhiều tới phong trào "Phục hồi cao nguyên" (Hightland Revival). Tới đầu thế kỉ 20 thì nó hầu như bị quên lãng.

"Ave Maria" được trình diễn lần đầu tiên tại lâu đài của nữ hầu tước Sophie Weissenwolff  tại ngôi làng nhỏ Steyregg ở Áo như là một món quà dành tặng cô, để rồi sau này, như một hệ quả, cô được biết đến như là "The lady of the lake".

Tác phẩm của Schubert thường được gọi bằng cái tên "Ave Maria" (thay vì "Bài ca thứ ba của nàng Ellens" như trong nguyên bản) là bởi vì nó là một đoạn trong tác phẩm của Walter Scott khi mà Ellen đang lẩn trốn và cầu xin Đức Mẹ và đoạn cầu nguyện này bắt đầu bằng " Ave Maria".

Hymn to the Virgin

Thơ: Sir Walter Scott

Ave Maria! maiden mild!
Listen to a maiden's prayer!
Thou canst hear though from the wild,
Thou canst save amid despair.
Safe may we sleep beneath thy care,
Though banish'd, outcast and reviled -
Maiden! hear a maiden's prayer;
Mother, hear a suppliant child!
Ave Maria!

Ave Maria! undefiled!
The flinty couch we now must share
Shall seem this down of eider piled,
If thy protection hover there.
The murky cavern's heavy air
Shall breathe of balm if thou hast smiled;
Then, Maiden! hear a maiden's prayer;
Mother, list a suppliant child!
Ave Maria!

Ave Maria! stainless styled!
Foul demons of the earth and air,
From this their wonted haunt exiled,
Shall flee before thy presence fair.
We bow us to our lot of care,
Beneath thy guidance reconciled;
Hear for a maid a maiden's prayer,
And for a father hear a child!

Ellens dritter Gesang

(bản dịch tiếng Đức của Storck mà Schubert sử dụng)

Ave Maria! Jungfrau mild,
Erhöre einer Jungfrau Flehen,
Aus diesem Felsen starr und wild
Soll mein Gebet zu dir hinwehen.
Wir schlafen sicher bis zum Morgen,
Ob Menschen noch so grausam sind.
O Jungfrau, sieh der Jungfrau Sorgen,
O Mutter, hör ein bittend Kind!
Ave Maria!

Ave Maria! Unbefleckt!
Wenn wir auf diesen Fels hinsinken
Zum Schlaf, und uns dein Schutz bedeckt
Wird weich der harte Fels uns dünken.
Du lächelst, Rosendüfte wehen
In dieser dumpfen Felsenkluft,
O Mutter, höre Kindes Flehen,
O Jungfrau, eine Jungfrau ruft!
Ave Maria!

Ave Maria! Reine Magd!
Der Erde und der Luft Dämonen,
Von deines Auges Huld verjagt,
Sie können hier nicht bei uns wohnen,
Wir woll'n uns still dem Schicksal beugen,
Da uns dein heil'ger Trost anweht;
Der Jungfrau wolle hold dich neigen,
Dem Kind, das für den Vater fleht.
Ave Maria!

Ngày nay, chúng ta có thể nghe thấy "Ave Maria" ở bất kỳ nơi nào, trong các lễ cưới (nhất là ở Việt Nam) hoặc vào những ngày giáng sinh. Thậm chí Walt Disney đã sử dụng tác phẩm này trong phần kết thúc của Fantasia, một trong số những bộ phim hoạt hình đầu tiên mà họ đã sản xuất. Cả game hành động nổi tiếng Hitman vốn đã quá quen thuộc và nổi tiếng với giới game thủ cũng đã sử dụng "Ave Maria" trong game của mình.

Sau này, các nhà soạn nhạc khác cũng đã có rất nhiều tác phẩm có dùng lại cái tên "Ave Maria" mà một trong những bản nổi tíêng nhất có lẽ là của Gounod khi ông soạn lại trên giai điệu của một tác phẩm trong bộ Bình quân luật của nhà soạn nhạc thiên tài Bach.

Nguồn: nhaccodien.info